CANSLIM Yöntemi

Borsada yatırım yaparken en sık sorulan sorulardan biri şudur: “Doğru hisseyi nasıl seçebilirim?”
Kimi yatırımcı sadece teknik analiz kullanır; grafikler, formasyonlar ve indikatörlere bakar. Kimi yatırımcı ise sadece temel analiz yapar; bilançoları inceler, şirketin mali yapısına odaklanır. Ancak, sadece tek bir yönteme dayanmak genellikle eksik sonuçlar doğurur.

İşte bu noktada William J. O’Neil devreye girer. Amerikalı yatırımcı ve yazar O’Neil, onlarca yıllık araştırmaları sonucunda, hem temel analizi hem de teknik analizi birleştiren bir yöntem geliştirmiştir: CANSLIM.

Bu yöntem, dünya genelinde binlerce yatırımcı tarafından uygulanmış ve kabul görmüş bir stratejidir. CANSLIM, İngilizce yedi kelimenin baş harflerinden oluşur ve yatırımcıya hisse seçiminde izlemesi gereken adımları gösterir:

• C = Current quarterly earnings per share
• A = Annual earnings growth
• N = New products, new management, new highs
• S = Shares outstanding
• L = Leading industry
• I = Institutional sponsorship
• M = Market direction

Şimdi gelin, CANSLIM’in yedi adımını tek tek inceleyelim.

1. Current Quarterly Earnings (Son Üç Aylık Hisse Başına Kâr)

CANSLIM yönteminin ilk kriteri, şirketin son üç aylık bilançosunda hisse başına kârının (EPS) geçmiş yılın aynı dönemine göre en az %20 reel artış göstermesidir.

Burada önemli nokta, artışın enflasyondan arındırılmış olmasıdır. Örneğin; eğer enflasyon %50 ise, hisse başına kârın %70 artması gerekir.

Neden önemli?
Kısa vadeli performans göstergesi olarak, yatırımcıya şirketin güncel finansal gücünü ortaya koyar. Sadece uzun vadeli büyüme değil, son çeyrekteki canlılık da önemlidir.

Türkiye’ye uyarlama:
Borsa İstanbul’da enflasyonun yüksek olduğu dönemlerde, reel kâr artışına özellikle dikkat etmek gerekir. Nominal artış yanıltıcı olabilir.

2. Annual Earnings Growth (Yıllık Kârların Artış Oranı)

O’Neil’in ikinci kriteri, son beş yıl içinde şirketin kârlarının reel olarak her yıl %15 ve üzeri büyüme göstermesidir.

Bir yıl düşük kâr açıklamış olabilir; ancak sonraki yıllarda tekrar güçlü bir büyüme varsa, bu istisna kabul edilebilir.

Neden önemli?
Bu kriter, şirketin sürdürülebilir kâr üretme gücünü ölçer. Geçici başarılar değil, uzun vadeli istikrar aranır.

Türkiye’ye uyarlama:
Borsada birçok şirket, özellikle kriz yıllarında düşüş yaşasa da, sonraki yıllarda toparlanabiliyor. Önemli olan, uzun vadeli trendi görebilmektir.

3. New Products, New Management, New Highs (Yeni Ürünler, Yeni Yönetim, Yeni Zirveler)

William O’Neil’in klasik analistlerden en büyük farkı, “yüksekten al, daha yükseğe sat” anlayışıdır.

Ona göre bir hissenin yükselişini tetikleyen en önemli faktörlerden biri “yeni” gelişmelerdir:

• Yeni ürün piyasaya sürülmesi
• Yeni bir yönetim kadrosu
• Hissenin yeni bir fiyat zirvesi yapması

O’Neil’in araştırmalarına göre, 2–15 ay arası yatay seyreden bir hisse, yeni bir zirve yaptığında büyük çıkışlara başlayabilir.

Neden önemli?
Çünkü piyasada fiyatların çoğu zaman “beklentilerle” hareket ettiğini gösterir. Yenilikler, yatırımcı ilgisini artırır.

Türkiye’ye uyarlama:
Teknoloji, biyoteknoloji ve enerji sektörlerinde yeni ürünler veya yeni yönetim açıklamaları, hisse fiyatlarında sert hareketlere neden olabilir.

4. Shares Outstanding (Piyasadaki Hisse Sayısı)

O’Neil’in çalışmalarına göre, piyasada 25 milyon veya daha az hisseye sahip şirketler, daha yüksek getiriler sağlamaktadır.

Mantık nedir?
Dolaşımdaki hisse sayısı az olduğunda, talep arttığında fiyat daha hızlı yükselir.

Türkiye’ye uyarlama:
Borsa İstanbul’da düşük sermayeli, dolaşımdaki payı sınırlı şirketler, ani yükseliş potansiyeline sahip olabilir. Ancak bu durum aynı zamanda volatiliteyi artırır.

5. Leading Industry (Lider Sektör)

Yatırım yapılacak şirketin, bulunduğu sektörün lideri olması gerekir.

Örneğin; enerji sektöründe üretim kapasitesi en yüksek olan, ya da teknoloji sektöründe en çok Ar-Ge yatırımı yapan şirket tercih edilmelidir.

Neden önemli?
Çünkü sektör büyümesinden en çok faydalanacak şirketler, liderlerdir.

Türkiye’ye uyarlama:
Son yıllarda savunma sanayi, enerji ve yazılım sektörlerinde lider konumda olan şirketler ciddi prim yapmıştır.

6. Institutional Sponsorship (Kurumsal İlgi)

Bir hissenin kurumsal yatırımcılar tarafından ilgi görmesi önemlidir. Ancak bu ilgi aşırıya kaçmamalıdır.

• Eğer bir hisse %70–80 oranında kurumların elindeyse, bu riskli olabilir. Çünkü kötü bir haber geldiğinde hızlı satışlar yaşanabilir.
• O’Neil’e göre en sağlıklısı, bir hisseye 3–10 arası kurumun yeni yeni ilgi göstermesidir.

Neden önemli?
Kurumsal yatırımcılar genellikle daha kapsamlı analiz yapar. Onların ilgisi, hissenin potansiyelini doğrulayan bir işarettir.

Türkiye’ye uyarlama:
Yabancı fonların veya yerli büyük yatırım fonlarının ilgi gösterdiği hisseler genelde daha güçlü trendler yakalar.

7. Market Direction (Piyasanın Yönü)

O’Neil’e göre en kritik kriterlerden biri, piyasanın genel yönüdür.

“Endekse karşı savaşmayın.”

Ne kadar güçlü bir hisse seçmiş olursanız olun, eğer piyasa genel olarak düşüş trendindeyse, o hisse de bundan etkilenir.

Neden önemli?
Çünkü piyasa trendi, bireysel hisselerin performansını doğrudan etkiler.

Türkiye’ye uyarlama:
Borsa İstanbul’da özellikle küresel dalgalanmalar, faiz kararları ve döviz hareketleri endeksin yönünü belirler. Bu yüzden hisse seçerken mutlaka genel piyasa trendi de analiz edilmelidir.

CANSLIM’in Önemi: Temel ve Teknik Analizi Birleştirmek

CANSLIM, aslında temel analiz ile teknik analizi birleştiren bir köprü gibidir.

• Temel analiz → Şirketin mali yapısını, büyüme trendini ve sektördeki konumunu değerlendirir.
• Teknik analiz → Alım ve satım zamanlamasını belirler.

CANSLIM, bu ikisini tek bir strateji altında birleştirerek yatırımcıya disiplinli bir yol haritası sunar.

CANSLIM’in Türkiye Borsasına Uyarlanması

Türkiye’de CANSLIM kriterlerini uygularken dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır:

1. Enflasyon etkisi: Kâr artışlarını mutlaka reel bazda değerlendirmek gerekir.
2. Sektör seçimi: Savunma, enerji ve teknoloji sektörleri Türkiye’de ön plana çıkmaktadır.
3. Kurumsal yatırımcı ilgisi: Yerli ve yabancı fonların portföy raporları düzenli takip edilmelidir.
4. Piyasa yönü: BIST 100 endeksi, yatırım stratejisinin temel belirleyicilerinden biridir.

Sonuç: Disiplinli Yatırımın Gücü

CANSLIM yöntemi, sadece hisse seçiminde değil, yatırım disiplininin korunmasında da büyük önem taşır.

• Kâr artışına odaklanır.
• Uzun vadeli büyümeyi dikkate alır.
• Yenilikleri fırsat olarak görür.
• Lider sektörlere yönelir.
• Kurumsal yatırımcı ilgisini takip eder.
• Piyasa trendini göz ardı etmez.

Bu yedi adımı disiplinli bir şekilde uygulayan yatırımcılar, uzun vadede istikrarlı ve sürdürülebilir getiriler elde edebilir.