Yaz Sebzelerinizi Dikmek İçin Adım Adım Rehber

Yaz sebzelerinizin yeni yerlerine uyum sağlamasına yardımcı olarak verimlerini artırın.

Sebze fideleri pahalıdır. Onlardan en yüksek verimi almak için sadece toprak, güneş ve sulama koşullarına dikkat etmek yetmez. Bitkilerinizi doğru şekilde dikerek işe sağlam bir başlangıç yapmalarını sağlamalısınız. Ne demek istediğimi aşağıda adım adım anlatıyorum.

1. Yaz Sebzeleri için Fide Seçimi: En Gelişmiş Görüneni Seçmeyin

Bahçıvanlığa ilk başladığımda, en büyük, üzerinde çiçek ya da meyve olan fidelerin en iyi seçim olduğunu sanıyordum. Sonuçta bu, bitkiye bir adım önde başlama şansı verir, değil mi?

Maalesef öyle değil. Bitkiler yeni yerlerine dikildiğinde “nakil şoku” yaşar. Kökleri rahatsız edilir ve yeni bir ortama taşınırlar. Hayatta kalabilmeleri için enerjilerini kök gelişimine harcamaları gerekir. Ancak üzerinde çiçek, meyve ya da fazla yaprak varsa, bu enerji bitkiyi ayakta tutmaya gider ve kök gelişimi aksar. Özellikle meyve vermiş fideler bu geçişte zorlanır.
Sağlıklı, güçlü gövdeli ve yaprakları zarar görmemiş, henüz çiçek ya da meyve vermemiş fideleri tercih edin.

2. Yaz Sebzeleri için Toprağı Hazırlayın

Bahçecilikte toprağı işlemek için birçok yöntem var: Toprak sürmek, no-till (toprağı bozmadan dikim), ya da “kes-bırak” gibi. Hangi yöntemi kullanırsanız kullanın, toprağın köklerin gelişmesine izin verecek kadar gevşek olması gerekir. Bu nedenle toprağı bir kürek ya da bir buçuk kürek derinliğinde çevirip kabartın.

Eğer toprağın yapısını bozmadan havalandırmak istiyorsanız, geniş çatallı bir alet de kullanabilirsiniz. Bu aşamada toprağa kum (eğer çok kil içeriyorsa) ya da kompost (su tutmuyorsa) gibi malzemeler ekleyebilirsiniz. Ayrıca bu sırada sebze gübresi ve kireç de ilave edebilirsiniz. Kireç, zamanla asidik hale gelen toprağın pH dengesini düzenler çünkü çoğu sebze asidik ortamları sevmez.

3. Bulutlu Bir Günü Tercih Edin

Fideler zaten taşınmaktan dolayı stres altındadır. Eğer güneşin tam tepe noktada olduğu bir anda dikerseniz bu stresi artırırsınız. Birkaç gün sürecek kapalı hava ideal dikim zamanıdır. Bu mümkün değilse, akşamüstü veya gün batımında dikin ve ertesi gün için geçici gölge sağlayarak bitkinin alışmasına yardım edin.

4. Yaz Sebze Fidelerini Saksıdan Dikkatlice Çıkarın

Fideler fidanlıklarda genellikle plastik kaplarda sıkışık büyür ve kökleri dolanır. Kökler dayanıklıdır ama yine de gereksiz yere zarar vermemek gerekir. Fideleri çıkarmak için en iyi yöntem, saksının alt kısmına iki parmağınızla bastırmak ve fideleri serbest bırakmaktır. Saksıyı ters çevirmek, elinizle vurmak ya da fideyi gövdesinden çekmek büyük hata olur.

Çıkardıktan sonra, kökleri hafifçe açmak için parmaklarınızı tarak gibi kullanarak alt kısmını gevşetin. Ancak bazı türler köklerinin rahatsız edilmesinden hiç hoşlanmaz: salatalık, fasulye, kabak, luffa, pancar ve kök sebzeler gibi. Bu bitkiler için doğrudan dikkatlice çıkarıp çukura yerleştirmeniz ve kökleri dağıtmadan bırakmanız en iyisidir.

5. Gerekirse Yaz Sebze Fideleri Ayırın

Birçok fidanlık hücresinde birden fazla tohum bulunur. Domates gibi bitkilerde genellikle sadece bir fide bırakılırken, marul, otlar, havuç ve soğan gibi türlerde birden fazla fide bırakılır ya da bilerek fazla ekilir.

Bu durumda fideyi toprağa birlikte dikmemelisiniz. Bunun yerine:

• Hücreyi çıkarın.
• Toprağı parmaklarınızla ikiye ayırın.
• Tek tek bölerek tüm fideleri birbirinden ayırın.

Bu yöntemle altı marul fidesi alırken aslında on beşten fazla fide elde edebilirsiniz! Hem verimli hem de ekonomik bir yöntem.

6. Doğru Derinlikte Dikin

Genel kural, bitkinin toprakla birleştiği taban noktasının toprak seviyesinde olmasıdır. Ama bazı istisnalar vardır:

• Pırasa ve soğan: Olabildiğince derine dikilebilir. Pırasanın toprak altında kalan kısmı beyaz kalır (blanching).
• Domates, patlıcan, biber: Gövdelerinin toprağa gömülmesi kök oluşumunu artırır. Özellikle uzun ve ince gövdeli domateslerde bu harika bir çözümdür.

Emin değilseniz, etikette yazan derinliği ya da köklerin tamamen toprağa gömüldüğü, gövdenin ise yukarıda kaldığı klasik yöntemi tercih edin.

7. Malçlamada Gövdeye Temas Etmeyin

Malç, toprağı yalıtarak nemin korunmasına yardımcı olur. Ancak doğrudan bitki gövdesine temas ederse, hastalık yayılmasına neden olabilir. Malç ile gövde arasında birkaç santim boşluk bırakın.

8. Etiketleri Saklayın (veya Yenilerini Yapın)

Dikim telaşında bitki etiketlerini kaybetmek çok kolaydır. “Domates domatestir” diye düşünebilirsiniz ama sezon sonunda bir çeşidin mükemmel, diğerinin başarısız olduğunu gördüğünüzde hangi çeşidin hangisi olduğunu bilmemek hayal kırıklığı yaratır. Etiketlerinizi saklayın ya da dikimden sonra yenilerini yazın.

Bu rehberle birlikte fidelerinizi sağlıklı bir şekilde dikebilir, yaz boyunca bol ve verimli bir hasat elde edebilirsiniz. Siz de kendi deneyimlerinizi paylaşmak ister misiniz? Aşağıya yorum bırakın!